Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

fatum V

  • 1 fatum

    fātum, i, n. [fari] [st1]1 [-] prédiction, oracle, prophétie.    - sic fatis ora resolvit, Virg.: il rend ainsi son oracle.    - fata Sibyllina, Cic.: les prédictions des livres sibyllins.    - fata implere, Liv.: accomplir les oracles. [st1]2 [-] destin, destinée, fatalité, volonté des dieux.    - necessitas fati: la loi du destin.    - praeter fatum, Cic.: contre l'ordre du destin.    - si fatum tibi est convalescere, Cic.: s'il est dans ta destinée de guérir.    - si fata fuissent ut... Virg.: si le destin avait voulu que...    - si hoc fato datum erat ut ultro ad pacem petendam venirem, Liv. 30: puisque le destin a voulu que je vienne de moi-même demander la paix. [st1]3 [-] sort, condition, fortune.    - alicujus fatum est (alicui fatum est) + inf.: c'est le sort de qqn de.    - bona fata, Hor.: prospérité. [st1]4 [-] durée de la vie.    - fata proferre, Virg.: prolonger la vie. [st1]5 [-] accident, malheur, calamité, disgrâce.    - impendet fatum aliquod, Cic.: quelque malheur nous menace. [st1]6 [-] ruine, destruction, perte, fléau, peste.    - duo illa rei publicae fata, Gabinius et Piso, Cic. Sest.: Gabinius et Pison, ces deux fléaux de la république. [st1]7 [-] mort naturelle, mort.    - fato cedere (fungi, concedere): mourir de mort naturelle.    - maturius exstingui quam suo fato, Cic.: mourir avant l'heure.    - occupare diem fati, Curt.: prévenir l'heure marquée par le destin (se donner la mort).    - si me praeceperit fatum, Curt. 9, 6: si la mort vient à me surprendre.    - mea fata, Prop. 1: mes cendres, mes restes.
    * * *
    fātum, i, n. [fari] [st1]1 [-] prédiction, oracle, prophétie.    - sic fatis ora resolvit, Virg.: il rend ainsi son oracle.    - fata Sibyllina, Cic.: les prédictions des livres sibyllins.    - fata implere, Liv.: accomplir les oracles. [st1]2 [-] destin, destinée, fatalité, volonté des dieux.    - necessitas fati: la loi du destin.    - praeter fatum, Cic.: contre l'ordre du destin.    - si fatum tibi est convalescere, Cic.: s'il est dans ta destinée de guérir.    - si fata fuissent ut... Virg.: si le destin avait voulu que...    - si hoc fato datum erat ut ultro ad pacem petendam venirem, Liv. 30: puisque le destin a voulu que je vienne de moi-même demander la paix. [st1]3 [-] sort, condition, fortune.    - alicujus fatum est (alicui fatum est) + inf.: c'est le sort de qqn de.    - bona fata, Hor.: prospérité. [st1]4 [-] durée de la vie.    - fata proferre, Virg.: prolonger la vie. [st1]5 [-] accident, malheur, calamité, disgrâce.    - impendet fatum aliquod, Cic.: quelque malheur nous menace. [st1]6 [-] ruine, destruction, perte, fléau, peste.    - duo illa rei publicae fata, Gabinius et Piso, Cic. Sest.: Gabinius et Pison, ces deux fléaux de la république. [st1]7 [-] mort naturelle, mort.    - fato cedere (fungi, concedere): mourir de mort naturelle.    - maturius exstingui quam suo fato, Cic.: mourir avant l'heure.    - occupare diem fati, Curt.: prévenir l'heure marquée par le destin (se donner la mort).    - si me praeceperit fatum, Curt. 9, 6: si la mort vient à me surprendre.    - mea fata, Prop. 1: mes cendres, mes restes.
    * * *
        Fatum, fati, n. g. a Fatus, secundum Priscianum in passiua significatione, id est dictum. Cic. L'ordre, enchainement et concatenation et despendence que les Payens estimoyent estre en toutes choses issans l'une de l'autre, Une ordonnance eternelle et immuable contenant necessité, et à laquelle on ne peult contrevenir, Destinee.
    \
        Vno meo fato et tu et omnes mei corruistis. Cice. Par ma destinee.
    \
        Multa impendere videbantur praeter naturam, praeterque fatum. Cic. Par violence.
    \
        Caeca fata. Horat. Qu'on ne peult preveoir ne congnoistre.
    \
        Sinistro fato genitus. Iuuenalis. Malheureux de nature.
    \
        Viuacia fata senectae. Lucan. Les incommoditez qui adviennent necessairement en longue vieillesse.
    \
        Ignaua fortes fata consument viros. Senec. Les vaillants hommes mourront sans faire acte de prouesse, comme quand ils sont noyez en la mer par tempeste.
    \
        Fatum eripere. Tacit. Recevoir la mort sans regret.
    \
        Fato Consultem fieri. Cic. Par la volunté de Dieu.
    \
        Quonam meo fato fieri dicam, vt, etc. Cic. Par quel mien malheur, etc.
    \
        Hoc fato natus Milo, vt ne se quidem seruare potuerit. Cic. Vulgo dici solet. Il est né soubs ceste planette.
    \
        Si fatum tibi est, ex hoc morbo conualescere. Cic. Si ta destinee est que, etc.
    \
        Tardare alas volucris fati. Horat. Retarder la mort.
    \
        Fatum. La mort.
    \
        Accersere sibi fatum ferro. Lucan. Se tuer.
    \
        Componere fatum alicui. Propert. Luy machiner et apprester sa mort.
    \
        Fato concedere. Plin. iunior. Mourir.
    \
        Fato sunt functi. Quintil. Ils sont morts.
    \
        Praecipere fata veneno. L. Florus. Accelerer et anticiper mort par poison.

    Dictionarium latinogallicum > fatum

  • 2 fatum

    fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,
    I.
    Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

    Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

    Cic. Cat. 3, 4, 9:

    eo fatis quae Veientes scripta haberent,

    id. Div. 1, 44, 100:

    fatis, ominibus oraculisque portendere,

    Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

    Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

    Verg. A. 5, 703.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

    fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

    Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

    cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

    id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

    in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

    id. Fat. 17, 39; cf.

    also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

    id. Top. 15, 59; and:

    anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

    id. Div. 2, 7, 19:

    si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

    id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

    neque si fatum fuerat, effugisset,

    id. Div. 2, 8, 20:

    ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

    id. ib. 1, 1, 2;

    quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

    id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

    si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

    i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

    quasi debita sibi fato dominatione,

    Suet. Aug. 19:

    persuasio, cuncta fato agi,

    id. Tib. 69:

    nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

    Cic. Cat. 3, 8, 19:

    orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

    Hor. C. 1, 12, 51:

    quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

    id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

    ut caneret fera Nereus Fata,

    id. C. 1, 15, 5; so,

    acerba,

    id. Epod. 7, 17:

    triste,

    id. S. 1, 9, 29:

    caeca,

    id. C. 2, 13, 16:

    plebeium in circo positum est fatum,

    the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

    fata regunt homines,

    id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

    qui hoc fato natus est, ut, etc.,

    Cic. Mil. 11, 30:

    fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

    id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of the will or determination of the gods:

    heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

    Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

    alterum, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

    Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

    Just. 20, 1 fin. —Prov.:

    fata viam invenient,

    Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—
    2.
    a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

    dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

    Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

    and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

    id. ib. 10, 29:

    quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

    Cic. Cat. 2, 5, 11:

    exitii ac fati dies,

    id. ib. 3, 7, 17:

    abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

    quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    in illo paene fato rei publicae,

    id. Dom. 57, 145.— So,
    b.
    Esp. freq. of death:

    sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

    id. Brut. 96, 328; cf.:

    nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

    id. Cael. 32, 79; cf.:

    omen fati,

    id. Phil. 9, 4, 6; and:

    quia nec fato merita nec morte peribat,

    Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

    perfunctos jam fato = mortuos,

    Liv. 9, 1, 6;

    qui fato sunt functi,

    Quint. 3, 7, 10:

    fato cedere,

    Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

    fato obiit,

    died a natural death, Tac. A. 6, 10:

    fato fungi,

    id. ib. 14, 12 fin.:

    ille (uxorem) functam fato respondet,

    id. ib. 11, 3:

    si me praeceperit fatum,

    Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

    jamdudum peccas, si mea fata petis,

    Ov. H. 19, 118;

    Minotauri,

    Mel. 2, 7:

    mea fata,

    my ashes, Prop. 1, 17, 11:

    sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

    Quint. 12, 17, 7:

    si me fata intercepissent,

    id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

    cum fato jacentis,

    Mel. 2, 2.—
    3.
    Concr., one who brings calamity, a plague:

    duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

    Cic. Sest. 43, 93.

    Lewis & Short latin dictionary > fatum

  • 3 fatum

    fātum, ī, n. (for, fari), der Ausspruch, I) der Götterspruch, der Weissagespruch, die Weissagung, fata Sibyllina, Cic.: fata, quae Veientes scripta haberent, Cic.: fata implere, Liv. – II) prägn.: A) die durch das ewige Gesetz der Natur unwiderruflich festgesetzte Weltordnung, Cic. de div. 1, 125. Sen. nat. qu. 2, 36, 1. – u. dah. B) das durch die unabänderliche Weltordnung vorherbestimmte, verhängte Lebensschicksal, Lebenslos der Menschen, die Bestimmung, das Geschick, die Schickung, das Verhängnis, griech. εἱμαρμένη u. μοιρα, 1) im allg.: fato rerum prudentia maior, Verg.: omnia fato fieri, Cic.: sic erat in fatis, so stand es im Buche des Schicksals geschrieben, Ov. – fatum mihi instat triste, Hor.: bona peractis iungite fata, Hor.: fatorum novorum exempla transi, Iuven.: Ilio tria fuisse fata, Plaut. – pro captu habent sua fata libelli, Ter. Maur. 1286. – alci fatum est m. folg. Infin., Cic. de fat. 5 u. 28. Sall. Cat. 47, 2: u. alcis fatum est m. Infin., Hyg. fab. 125. p. 108, 11 Schm.: sunt et mea contra fata mihi m. folg. Infin., Verg. Aen. 9, 137. – alcis od. alci fatum est m. folg. Acc. u. Infin., Cic. de div. 2, 20 Hyg. fab. 54 in. – alci fatum est m. folg. ut u. Konj., Hyg. fab. 63 in.: fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut etc., Cic. Balb. 58: si fata fuissent, ut caderem, Verg. Aen. 2, 433: fuit eius fati, ut etc., Capit. Ver. 8, 1: esse in fatis, ut etc., Suet. Vesp. 4, 5. – Zuw. v. dem verhängnisvollen Beschluß, Willen der Gottheit, sic fata Iovis poscunt, Verg.: huic fato divûm proles virilis nulla fuit, Verg. – meton., von dem, was jmds. Geschick bestimmt, entscheidet, Plaut. Bacch. 953. Iustin. 20, 1, 16. – personif., Fata, die Schicksalsgöttinnen, die Parzen, Prop. 4, 7, 51. Stat. silv. 5, 1, 259; Theb. 8, 26. Claud. in Ruf. 1, 176. Iuven. 10, 252. Fronto de nepot. amiss. p. 233, 7 N. Gell. 3, 16, 9. Fulg. myth. 1, 7. Corp. inscr. Lat. 2, 3727. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 2, 194. – 2) insbes.: a) die Bestimmung = das natürliche, bestimmte Lebensziel, Zeit u. Stunde, zum Sterben, eintretender Tod (vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 1, 582), omen fati, Ahnung seines Todes, Cic. Phil. 9, 9: maturius exstingui vulnere vestro quam fato suo, Cic.: fato cedere, Liv., od. concedere, Plin. pan., aus dem Leben scheiden, sterben: magnis concedere fatis, Val. Flacc.: in fatum concedere, ICt.: fato fungi, seine B. vollenden, aus dem Leben scheiden, sterben, Val. Max. u. Quint.: u. so fato suo fungi, Ov.: fato perfungi, Liv. u. Tac.: so auch fato obire, Tac.: finem vitae sponte an fato implevit, Tac.: fata proferre, das Leben verlängern, Verg. – meton., die Asche des verbrannten Leichnams, Prop. 1, 17, 11. – b) emphat., das Geschick = das Mißgeschick, Verderben, gewaltsamer Tod, impendet fatum aliquod, Cic.: urbs ex faucibus fati erepta, Cic.: fata celerrima, Verg.: fata sera, Hor.: – meton., wie Verderben, v. Verderben bereitenden Personen, duo illa rei publicae paene fata (Gabinius et Piso), Cic. Sest. 93. – Nbf. fatus, s. fātusno. II.

    lateinisch-deutsches > fatum

  • 4 fatum

    fātum, ī, n. (for, fari), der Ausspruch, I) der Götterspruch, der Weissagespruch, die Weissagung, fata Sibyllina, Cic.: fata, quae Veientes scripta haberent, Cic.: fata implere, Liv. – II) prägn.: A) die durch das ewige Gesetz der Natur unwiderruflich festgesetzte Weltordnung, Cic. de div. 1, 125. Sen. nat. qu. 2, 36, 1. – u. dah. B) das durch die unabänderliche Weltordnung vorherbestimmte, verhängte Lebensschicksal, Lebenslos der Menschen, die Bestimmung, das Geschick, die Schickung, das Verhängnis, griech. εἱμαρμένη u. μοιρα, 1) im allg.: fato rerum prudentia maior, Verg.: omnia fato fieri, Cic.: sic erat in fatis, so stand es im Buche des Schicksals geschrieben, Ov. – fatum mihi instat triste, Hor.: bona peractis iungite fata, Hor.: fatorum novorum exempla transi, Iuven.: Ilio tria fuisse fata, Plaut. – pro captu habent sua fata libelli, Ter. Maur. 1286. – alci fatum est m. folg. Infin., Cic. de fat. 5 u. 28. Sall. Cat. 47, 2: u. alcis fatum est m. Infin., Hyg. fab. 125. p. 108, 11 Schm.: sunt et mea contra fata mihi m. folg. Infin., Verg. Aen. 9, 137. – alcis od. alci fatum est m. folg. Acc. u. Infin., Cic. de div. 2, 20 Hyg. fab. 54 in. – alci fatum est m. folg. ut u. Konj., Hyg. fab. 63 in.: fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut etc., Cic. Balb. 58: si fata fuissent, ut caderem, Verg. Aen. 2, 433: fuit eius fati, ut etc., Capit. Ver. 8, 1: esse in
    ————
    fatis, ut etc., Suet. Vesp. 4, 5. – Zuw. v. dem verhängnisvollen Beschluß, Willen der Gottheit, sic fata Iovis poscunt, Verg.: huic fato divûm proles virilis nulla fuit, Verg. – meton., von dem, was jmds. Geschick bestimmt, entscheidet, Plaut. Bacch. 953. Iustin. 20, 1, 16. – personif., Fata, die Schicksalsgöttinnen, die Parzen, Prop. 4, 7, 51. Stat. silv. 5, 1, 259; Theb. 8, 26. Claud. in Ruf. 1, 176. Iuven. 10, 252. Fronto de nepot. amiss. p. 233, 7 N. Gell. 3, 16, 9. Fulg. myth. 1, 7. Corp. inscr. Lat. 2, 3727. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 2, 194. – 2) insbes.: a) die Bestimmung = das natürliche, bestimmte Lebensziel, Zeit u. Stunde, zum Sterben, eintretender Tod (vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 1, 582), omen fati, Ahnung seines Todes, Cic. Phil. 9, 9: maturius exstingui vulnere vestro quam fato suo, Cic.: fato cedere, Liv., od. concedere, Plin. pan., aus dem Leben scheiden, sterben: magnis concedere fatis, Val. Flacc.: in fatum concedere, ICt.: fato fungi, seine B. vollenden, aus dem Leben scheiden, sterben, Val. Max. u. Quint.: u. so fato suo fungi, Ov.: fato perfungi, Liv. u. Tac.: so auch fato obire, Tac.: finem vitae sponte an fato implevit, Tac.: fata proferre, das Leben verlängern, Verg. – meton., die Asche des verbrannten Leichnams, Prop. 1, 17, 11. – b) emphat., das Geschick = das Mißgeschick, Verderben, gewaltsamer Tod, impendet fatum aliquod, Cic.: urbs ex faucibus fati erep-
    ————
    ta, Cic.: fata celerrima, Verg.: fata sera, Hor.: – meton., wie Verderben, v. Verderben bereitenden Personen, duo illa rei publicae paene fata (Gabinius et Piso), Cic. Sest. 93. – Nbf. fatus, s. fatus no. II.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fatum

  • 5 fātum

        fātum ī, n    [P. n. of * for], an utterance, prophetic declaration, oracle, prediction: Apollo fatis fandis dementem invitam ciet: ex fatis quae Veientes scripta haberent: Oblitus fatorum, V.— That which is ordained, destiny, fate: necessitas fati: fato fieri omnia: plenum superstitionis fati nomen: neque si fatum fuerat, effugisset: praeter fatum, beyond the natural course of events: tibi cura Caesaris fatis data, H.: Quo nihil maius terris Fata donavere, H.: caeca, H.: insuperabile, O.: fata regunt homines, Iu.: fatorum arcana, O.: fuit hoc sive meum sive rei p., ut, etc.: si fata fuissent, ut caderem, V.: eo fato ne, etc.: huic fato divōm proles Nulla fuit, i. e. will, V.: fatis contraria nostris Fata Phrygum, V.—Prov.: fata viam invenient, nothing can resist fate, V.— Bad fortune, ill fate, calamity, mishap, ruin: exiti ac fati dies: suum fatum querebantur, Cs.: extremum rei p.— Fate, death: Hortensi vox exstincta fato suo est: fato obire, Ta.: omen fati: inexorabile, V.: perfunctos iam fato, L.: se fati dixit iniqui, most unfortunate, O.: fatum proferre, i. e. to prolong life, V.: ad fata novissima, to the last, O.— A pest, plague, ruin: duo illa rei p. paene fata, Gabinius et Piso.— A symbol of fate: Attollens umero fata nepotum (represented on the shield), V.: fata inponit diversa duorum, the lots, V.—Person., The Fates, Pr., Iu.
    * * *
    utterance, oracle; fate, destiny; natural term of life; doom, death, calamity

    Latin-English dictionary > fātum

  • 6 fatum

    fatum fatum, i n рок, судьба

    Латинско-русский словарь > fatum

  • 7 fatum

    fatum fatum, i n участь

    Латинско-русский словарь > fatum

  • 8 fatum

    fātum, ī n. [ for ] тж. pl.
    1) слово (изречение, воля, приговор) богов ( fata dcorum V); вещее слово, предвещание, прорицание ( fata Sibyllīna C)
    2) рок, судьба (omnia fato fiunt C; necessitas fati AG); удел, участь (f. inevitabile QC, insuperabile O)
    dum fata sinunt SenT — пока судьба позволя ет, т. е. пока можно
    multi committunt eădem diverso crimina fato J — многие совершают одни и те же преступления, но с различными (для себя) последствиями
    3) (роковой) исход, смерть, смертный час
    fato cedere L, concedere PJ, VF, obire T, fungi O, perfungi L, T, finem vitae implere T, perire Justумереть естественной смертью
    fata alicujus proferre V — отдалить чью-л. смерть
    maturius exstingui, quam fato suo Cбезвременно умереть
    4) прах, пепел сожженного тела ( fata alicujus reponere Prp)
    5) неотвратимое несчастье, гибель ( ex faucibus fati eripere C)
    imposĭto pede calcare fata alicujus O — глумиться над чьим-л. несчастьем
    6) губитель (duo illa rei publicae fata, Gabinius et Piso C)

    Латинско-русский словарь > fatum

  • 9 fatum

    1) судьбa: fatalis (adi.);

    fataliter (adv.) роковой, fati infelicitas excusat furiosum (1. 12 D. 48, 8);

    fata causarum componere, dirimere (1. 3 C. 1, 14. 1. 14. C. 2, 7);

    fatalis casus necessitas (1. 5. C. 7, 62), quod fataliter accessit (1. 135 D. 50, 16): fatalia, несчастье: detrimenta fatalium (1. 3 pr. D. 33, 7);

    dies fatalis, последний срок;

    fatales dies, апелляционные сроки (1. 2. 3. 5. C. 7, 63);

    in fatuni concedere, умереть (1. 20 § 1 D. 34, 3. 1. 3. C. 6, 30. 1. 4 C. 7, 66. 1. 4 C. 8, 43);

    fati diem fungi (1. 6 C. 9, 6);

    fati munus implere (1. 1 C. 4, 10. 1. 6. C. 6, 20. 1. 1 C. 6, 22. 1. 12 C. 6, 42);

    fata alicuius properare, убить кого (1. un. C. 9, 17);

    fatalis sors, смерть (1. 18 C. 5, 4. 1. 11 C. 5, 18. 1. 1 C. 6, 62. Gai. IV. 81).

    2) особ. случай, magis fato, quam voluntate servari (1. 32 pr. D. 48, 5);

    fato, non noxae imputari (1. 1 C. 9, 16);

    fatum praestare (1. 16 pr. D. 6, 1. 1. 11 § 4. 5. D. 4, 4);

    damnum fatale (1. 3 § 1 D. 4, 9. 1. 5 § 4 D. 13, 6. 1. 52 § 3 D. 17, 2. 1. 2 § 1 D. 18, 6): fatalitas, случайное событие (1. 1 C. 4, 66).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > fatum

  • 10 fatum

    fate, destiny, doom, lot, weird.

    Latin-English dictionary of medieval > fatum

  • 11 fatum

    , i n
      рок, судьба; удел, участь

    Dictionary Latin-Russian new > fatum

  • 12 Vénit súmma diés et inéluctábile fátum

    Пришел последний день и неотвратимый рок.
    Контаминация двух стихов из "Энеиды" Вергилия: II, 324 - Vénit súmma diés et inéluctábile témpus Dárdaniáe и VIII, 334: Fortuna omnipotens et ineluctabile fatum "Всемогущая судьба и неотвратимый рок".
    Мог ли я думать -, что мне предстоит - прийти к одру его болезни, увидеть его измученное недугом лицо, в горячем пожатии его руки почувствовать его последний привет. - Через два дня после этого venit summa dies et ineluctabile fatum, - и тот, кто жил всей полнотой жизни, отдавая себя людям и труду всецело, не думая о смерти -, был положен в гроб. (А. Ф. Кони, М. М. Ковалевский в его законодательной деятельности.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Vénit súmma diés et inéluctábile fátum

  • 13 Súmma diés et inéluctábile fátum

    см. Súmma diés et inéluctábile fátum
    "Последний день и неизбежный рок".
    Все меры, которые Вы принимали во Франции с 14 января, все дипломатические ноты и призывы, которые Вы с этого рокового дня разбрасывали на все четыре стороны, говорят о Вашем беспокойстве и ужасе. Сильные душевные муки терзают Вашу душу, как некогда терзали они душу Макбета, - это чувствуется во всем, что бы Вы ни говорили, что бы Вы ни делали. В Вашей душе живет предчувствие, что приближается summa dies et, ineluctabile fatum. (Мадзини, Письмо Луи-Наполеону.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Súmma diés et inéluctábile fátum

  • 14 Fata

    fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,
    I.
    Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

    Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

    Cic. Cat. 3, 4, 9:

    eo fatis quae Veientes scripta haberent,

    id. Div. 1, 44, 100:

    fatis, ominibus oraculisque portendere,

    Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

    Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

    Verg. A. 5, 703.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

    fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

    Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

    cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

    id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

    in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

    id. Fat. 17, 39; cf.

    also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

    id. Top. 15, 59; and:

    anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

    id. Div. 2, 7, 19:

    si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

    id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

    neque si fatum fuerat, effugisset,

    id. Div. 2, 8, 20:

    ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

    id. ib. 1, 1, 2;

    quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

    id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

    si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

    i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

    quasi debita sibi fato dominatione,

    Suet. Aug. 19:

    persuasio, cuncta fato agi,

    id. Tib. 69:

    nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

    Cic. Cat. 3, 8, 19:

    orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

    Hor. C. 1, 12, 51:

    quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

    id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

    ut caneret fera Nereus Fata,

    id. C. 1, 15, 5; so,

    acerba,

    id. Epod. 7, 17:

    triste,

    id. S. 1, 9, 29:

    caeca,

    id. C. 2, 13, 16:

    plebeium in circo positum est fatum,

    the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

    fata regunt homines,

    id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

    qui hoc fato natus est, ut, etc.,

    Cic. Mil. 11, 30:

    fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

    id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of the will or determination of the gods:

    heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

    Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

    alterum, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

    Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

    Just. 20, 1 fin. —Prov.:

    fata viam invenient,

    Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—
    2.
    a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

    dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

    Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

    and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

    id. ib. 10, 29:

    quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

    Cic. Cat. 2, 5, 11:

    exitii ac fati dies,

    id. ib. 3, 7, 17:

    abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

    Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

    quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    in illo paene fato rei publicae,

    id. Dom. 57, 145.— So,
    b.
    Esp. freq. of death:

    sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

    id. Brut. 96, 328; cf.:

    nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

    id. Cael. 32, 79; cf.:

    omen fati,

    id. Phil. 9, 4, 6; and:

    quia nec fato merita nec morte peribat,

    Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

    perfunctos jam fato = mortuos,

    Liv. 9, 1, 6;

    qui fato sunt functi,

    Quint. 3, 7, 10:

    fato cedere,

    Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

    fato obiit,

    died a natural death, Tac. A. 6, 10:

    fato fungi,

    id. ib. 14, 12 fin.:

    ille (uxorem) functam fato respondet,

    id. ib. 11, 3:

    si me praeceperit fatum,

    Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

    jamdudum peccas, si mea fata petis,

    Ov. H. 19, 118;

    Minotauri,

    Mel. 2, 7:

    mea fata,

    my ashes, Prop. 1, 17, 11:

    sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

    Quint. 12, 17, 7:

    si me fata intercepissent,

    id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

    cum fato jacentis,

    Mel. 2, 2.—
    3.
    Concr., one who brings calamity, a plague:

    duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

    Cic. Sest. 43, 93.

    Lewis & Short latin dictionary > Fata

  • 15 fatalis

    fātālis, e (fatum), zum Schicksal-, zum Verhängnis gehörig, Schicksals-, I) im allg., u. zwar sowohl a) v. dem, was das Schicksal bestimmt = vom Schicksal bestimmt, -beschlossen, -verhängt, -erkoren, durchs Schicksal-, durchs Verhängnis herbeigeführt, res (Plur.), Varro LL.: illa fatalis necessitas, quam εἱμαρμένην dicitis, Cic.: terminus f., Liv.: casus, Cic.: mors, natürlicher Tod, Vell. u. Plin. ep.: quando fatalis et meus dies veniet, euphem. v. Todestag, Tac. dial. 13: u. so hora, Schicksalsstunde = Todesstunde, Suet.; vgl. si quid fatale (ein Schicksal, euphemist. = der Tod) mihi contigerit, Spart. – m. ad u. Akk., annus ad interitum huius urbis fatalis, Cic.: fatalis dux ad excidium illius urbis, Liv. – unpers., m. folg. ut u. Konj., fatale sibi, ut coniugum flagitia ferret, Tac. – als b) von dem, woran das Schicksal jmds. od. eines Ortes geknüpft ist, verhängnisvoll, -reich, virga, Verg.: stamina, Ov.: pignora, v. Palladium, Ov.: glaeba, Ov.: bellum, Cic.: libri, Schicksalsbücher (v. den sibyllin. Büchern), Liv.: carminis Euboici f. verba, Ov.: deae, Schicksalsgöttinnen (v. den Parzen), Ov. – c) subst., α) fātālēs, ium, m. = mortales, die dem Schicksal unterworfenen Sterblichen, Corp. inscr. Lat. 14, 2553. – β) fātāle is, n. = fatum, das Verhängnis, Schicksal, in malum familiae nostrae fatale revolvimur, Sen. suas. 3. 2. – II) insbes., im üblen Sinne, wie verhängnisvoll = Verderben bringend, verderblich, tödlich, vincula, Lucr.: lignum, aurum, Ov.: monstrum, Hor.: iudex, Hor.

    lateinisch-deutsches > fatalis

  • 16 maneo

    maneo, mānsī, mānsum, ēre (zu altind. man-, zögern, stillstehen, griech. μένω), I) intr. bleiben, A) im allg. (Ggstz. abire, exire, decedere, fugere, venire, advolare): in patria, Cic.: in vita (Ggstz. excedere e vita), Cic.: domi, Caes.: ad exercitum, Caes.: hospes, hic bene manebis, Sen.: u. hic optime manebimus, Val. Max. – impers., manebitur, man wird bleiben, Cic.: mansum oportuit, er hätte bleiben sollen, Ter. heaut. 200. – B) prägn., 1) die Nacht über bleiben, übernachten (s. Fabri u. Wölfflin Liv. 22, 13, 8), apud alqm, Cic.: manet sub Iove frigido venator, Hor.: aut inter vicos aut inter vias, Suet. – dah. a) wo wohnen, in palatio, Lampr. Heliog. 30, 4. – b) jmdm. beiwohnen, cum alqo, Porphyr. Hor. sat. 1, 5, 84. Cypr. epist. 4, 1. Moys. et Rom. leg. coll. 5, 1. – 2) bleiben = verbleiben, a) fortdauern, fortbestehen, noch bestehen, von Bestand sein, Bestand haben, sich halten, sich erhalten, erhalten bleiben, v. lebl. Subjj., in apothece mala (die Äpfel) manere putant satis commode, Varro: in sapa condita manere pira Aniciana, Varro: nihil suo statu manet, Cic.: monumenta manserunt ad nostram aetatem, Nep.: manere his bellum, der Krieg dauere für sie fort, Liv.: m. doppeltem Nomin., imperium ei ad puberem aetatem incolume mansit, Liv. – m. Acc. der Zeitdauer, parietes, quorum ornatus tot saecula manserat, Cic. – b)festbleiben, beharren, in amicitia, Cic.: in voluntate, Cic.: in pactione, Nep.: ea in condicione ac pacto, Cic.: in eo mansimus, ne ad urbem, Cic. ad Att. 9, 18, 1: dah. maneat, es bleibe also fest, es bleibe dabei, Cic. – c) = esse, mit dem Nbbgr. einer langen Dauer, Sil. 12, 116. Vgl. Weymann in Wölfflins Archiv 15, 382. – 3) warten, haud mansisti, Plaut.: mane, Plaut. u. Ter.: mane, mane, Ter.: vel mane etiam, oder warte lieber noch, Plaut.: mane videam, Plaut.: mane enarrem, Ter. – übtr., auf jmd. warten, jmd. erwarten, ihm bevorstehen, sicher beschieden sein, zu gewärtigen stehen (vgl. Wernsd. Cic. Phil. 2, 11. p. 179 sq. Haupt opusc. 1, 80. Bünem. Lact. 5, 19, 11), cuius fatum tibi manet, Cic.: quae fato manent, Tac.: munera vobis certa manent, Verg.: quae merces in cultu, quae poena in contemptu maneat, Lact. – II) tr. auf jmd. od. etwas warten, a) eig., alqm, Ter. u. Liv.: adventum, Liv. – b) übtr., auf jmd. warten, jmd. erwarten, ihm bevorstehen, sicher beschieden sein, zu gewärtigen stehen (s. Wernsd. Cic. Phil. 2, 11. p. 179 sq. Bünem. Lact. 5, 19, 11), te triste manebit supplicium, Verg.: indigna, quae manent victos, Liv.: si nocentem innocentemque idem exitus maneat, Tac.: quod praemium ipsos manere? Curt.: sin autem aliud me fatum manet, Anton. bei Cic. Phil. 13, 45.

    lateinisch-deutsches > maneo

  • 17 moveo

    moveo, mōvī, mōtum, ēre (vielleicht zu altindisch) mīvati, schiebt, drängt, bewegt), in Bewegung setzen, bewegen, I) bewegen = hin und her bewegen, rühren, rütteln, schütteln, aufregen, aufrühren, aufrütteln, A) eig.: a) übh.: caelum, Cic.: urnam, Verg.: facem, Ov.: membra, Lucr.: caput, colla, labra (in leisem Gebete), Ov.: manus, nares, oculos, Quint.: ora vana, mit leerem Munde kauen, Ov.: cum capite capillos, Ov.: per aëra crinem, flattern lassen, Ov.: pennas per auras, Ov.: brachia in herbas, niederlassen, Ov.: quāque pedem movi (setze), manat lacus, Ov.: ebenso quoquo vestigia movit, Tibull.: move formicinum gradum, Plaut. – humum saltu, aufrühren, Ov.: terram, mare, sidera, erschüttern, Ov.: u. so aras, Ov. – alci bilem, die Galle rege machen (= zum Zorn reizen), Plaut. u. Hor. – poet. m. Infin., mulas ire movent, quā publicus advocat agger, Ven. Fort. vit. S. Mart. 6, 136. – Sprichw., m. omnes terras, omnia maria, Himmel u. Erde in Bewegung setzen, Cic. ad Att. 8, 11, 2. – im Passiv, atomus gravitate et pondere movetur, Cic.: moenia mota forent, würden erbebt sein, Ov.: mota (erschütterte) tremoribus urbs, Ov.: fluctus motos (aufgeregten) componere, Verg. – refl., movere, sich bewegen, terra movet, erbebt, Liv. u. Ov.: voluptas movens, Lust in Bewegung (Ggstz. vol. stans, Lust in Ruhe), Cic. – im Passiv medial, moveri, sich bewegen, glaebae coepere moveri, Ov.: moventur dentes, wackeln, Cels.: venae desistunt posse moveri, zu schlagen, Ov.: suo motu moveri, sich durch eigene Bewegung, sich selbst bewegen, Macr. – v. leb. Wesen, moveri propter aquam (v. Fröschen), hüpfen, Cic. – res moventes od. subst. moventia, ium, n., sich selbst bewegende, d.i. lebende Wesen, ICt. (versch. res moventes unten no. II, B, AA, b). – b) v. künstl. Bewegung des Körpers u. seiner Teile, α) v. pantomim. Bewegung, v. pantomim. Tanz, corpus ad numeros, Sen.: membra ad certos modos, Tibull. – refl., se movere, Passiv moveri medial = sich pantomimisch, tanzend bewegen, tanzen, festis moveri diebus, Hor.: v. pantom. Tanz, histrio cum paulum se movit extra numerum, in der Bewegung u. Gebärde ein wenig die Regel überschreitet, Cic.: moveri ad numeros satyri Batylli, Pers.: u. m. Acc., moveri Cyclopa, pantomimisch darstellen, Hor. – β) v. Gesang u. Saitenspiel, bewegen, rühren, vocalia ora ad citharam, Ov.: sonantia fila (Saiten), Ov.: citharam cum voce, Ov.: nervos ad verba, Ov. – c) als mediz. t. t. = Bewegung machen, -verschaffen, ascensus et descensus corpus moveat, Cels.: exercitatio, quae superiores partes movet, Cels. – Passiv moveri medial = sich körperl. Bewegung machen, oft b. Cels.: verb. moveri et ambulare, Cels. – d) v. Bewegen durch ein Werkzeug, α) mit der Hacke, mit dem Pfluge umbrechen, aufgraben, aufpflügen, auflockern (vgl. κινειν γην), humum, Plin. ep.: labefacta iugera, per artes agros, Verg. – β) mit einem Löffel umrühren, alqd spathā, Scrib. Larg.: movente aliquo cochleario liquorem, Scrib. Larg.: super ignem moveri donec etc., Scrib. Larg. – e) als milit. t. t., m. arma, wie κινειν τὰ ὅπλα, die Waffen rühren, -ergreifen, v. Pers., Verg., Liv. u. Tac., übtr. v. Löwen, sich zur Wehr setzen, Verg.: m. a. adversus alqm, Liv.: m. a. pro alqo, Ov.: aliena arma m., Ov.: neutra arma m., neutral bleiben, Ov.

    B) übtr.: 1) in rege körperliche Tätigkeit setzen; dah. se movere, sich rühren, sich regen, move te ocius, Ter.: m. se impigre, Liv.: m. se ad bellum, Liv. – ebenso Passiv moveri medial, hostes in Samnio moverentur, rührten, regten sich, Liv. – 2) den Körper krankhaft erregen, auf den Körper übel einwirken, einen nachteiligen Einfluß haben, ihn angreifen, intoleranda vis aestus corpora movit, Liv.: otium ex labore, copia ex inopia corpora varie movebant, Liv.: u. allg., si quid tunc moverimus, falls man in dieser Zeit aufregend einwirkt, Cels. – 3) geistig bewegen, a) übh.: m. se ad motum fortunae, sich drehen u. wenden, Caes.: neque se in ullam partem movebat, entschied sich für keine Partei, Caes. – multa animo m., überlegen, Verg.: crudelis animus Catilinae eadem illa movebat, hegte noch denselben Gedanken, Sall. – b) durch Einwirkung auf jmds. Gefühl, Willen u. Entschluß usw. jmd. geistig erregen, α) auf jmds. sinnl. Gefühl = auf jmd. Eindruck machen, jmdm. imponieren, auf jmd. Einflußhaben, einwirken, jmd. ergreifen, im Passiv = einen Eindruck-, eine Wirkung erleiden, sich durch etw. imponieren lassen, pulchritudo corporis movet oculos et delectat, Cic.: moveor ipsius loci insolentiā, Cic.: cum animi inaniter moveantur, einen scheinbaren Eindruck empfangen, Cic.: iisdem rebus moveri, für gleiche Eindrücke empfänglich sein (griech. συμπάσχειν), Cic. – oft (mit u. ohne Acc. der Pers.) mit allg. Acc. neutr. od. mit Adv. zur Ang. wie? = den u. den Eindruck machen, die u. die Wirkung tun, von der u. der Wirkung sein, so u. so wirken, einwirken, zB. si nos tam iustum odium nihil movet, ne illa quidem, oro vos, movent? auf uns einwirkt (für uns ein Beweggrund ist)... wird, ich bitte euch, nicht einmal das Eindruck machen? Liv.: uti (miles) multum earum regionum consuetudine moveatur, einen starken Eindruck erleiden, stark beeinflußt werden, Caes.: Alco precibus aliquid moturum ratus... postquam nihil lacrimae movebant, Liv.: nam et commemoratio una in re permultum movet, Cic.: tum duo illa, quae maxime movent, Cic. – β) auf jmds. inneres Gefühl, Gemüt, αα) jmd. unruhig-, besorgt-, bestürzt machen, erzittern machen, movebat haec multitudo hostium Alexandrum, Iustin. – oft im Passiv, moveri alqā re, von etw. erregt-, ergriffen-, erschüttert werden, über etwas unruhig-, besorgt-, bange-, bestürzt werden, vor etw. erzittern, hostium clamore non territus, qui possum vestro moveri? Vell.: moveri multitudine hostium, Iustin.: moveri novitate monstri, Ov. – absol., absiste moveri, zu bangen, Verg. – ββ) auf jmd. Eindruck machen = jmd. rühren, erweichen, zum Mitleid bewegen, jmds. Teilnahme erregen, dicta nihil moverunt quemquam, Liv.: moverat plebem oratio, Liv.: m. animos iudicum, Quint.: saxa gemitu, Ov.: quo fletu Manes, quā Numina voce moveret? Verg. – im Passiv, misericordiā moveri, Caes.: Roscii morte moveri, Cic. – γγ) jmd. aufreizen, empören, in Harnisch, bringen, movet feroci iuveni animum comploratio sororis, Liv. 1, 26, 3: men moveat cimex Pantilius? Hor. sat. 1, 10, 78: qui non irascitur inconcussus iniuriā perstitit; qui irascitur motus est (wird außer Fassuug gebracht), Sen. de ira 3, 25, 3. – γ) auf jmds. Willen u. Entschluß = jmd. bewegen, bestimmen, drängen, auf jmd. wirken, einwirken, quos parva pecunia movere non potuit, Cic.: quem cum minus quam vellet moveret, Nep.: suis quemque stimulis m. ad bellum, Liv. – Passiv, Lentulus aeris alieni magnitudine movetur, läßt sich bestimmen durch usw., Caes.: consilio eius motus est, Nep.: cuius precibus motus, Traian. in Plin. ep.: motus precibus mulierum, Iustin.: quaedam quasi moventia, gewisse Beweggründe, Triebfedern, Cic. Tusc. 5, 68. – m. folg. Infin., non quisquam me ab terra moveat convellere funem, Verg. georg. 1, 457. – m. folg. ut u. Konj., cuius reprehensio me vehementer movet, non solum ut etc.... verum etiam ut etc., Cic. Mur. 3. – m. folg. quo minus u. Konj., sed eisdem de causis, quo minus dimicare vellet, movebatur, Caes. b. c. 1, 82, 3. – δ) durch Einwirkung auf die Phantasie jmd. erregen, begeistern, alqm thyrso, Ov.: quos Bellona saeva movet, Lucan. – ε) durch Einwirkung auf die Denkkraft anregen, acute, peracute moveri, scharfsinnig, sehr scharf denken, Cic.: so auch quasi acutule moveri, Augustin. conf. 3, 7. – 4) politisch bewegen, aufregen, in Unruhe versetzen, in Aufruhr bringen, quieta, Sall.: omnia, Sall.: res, Flor. (u. so rebus motis, in bewegter Zeit, Tac.: u. magna motae rei fama, von dem Umwälzungsversuche, Tac.). – Passiv moveri = in Bewegung-, in Unruhe-, in Aufruhr geraten, unruhig werden, sich politisch regen, moveri civitas coepit, Sall.: movetur Thessalia, Flor. – 5) (wie κινέω) an etw. gleichs. rütteln, etw. wankend machen, erschüttern, ändern, alcis sententiam, Cic.: fidem, Ov.: fatum, Ov.: hoc nisi fit, nihil moventur nuptiae, bleibt die H., wie sie (beschlossen) ist, Ter.: sed ea non muto, non moveo, doch ich ändere nichts daran, ich rüttele nicht daran, Cic.: totumque moveri mutarive putas bellum, an dem Kriege gerüttelt (sein Ende herbeizuführen gesucht) werde oder eine andere Wendung erhalte, Verg.: igitur movere et quatere, quidquid usquam aegrum esset, aggrediuntur, man ging daran zu rütteln u. zu schütteln, wo irgend etwas Schadhaftes war, Tac. – 6) Geld flott machen, flüssig machen, a Caecilio propinqui minore centesimis nummum movere non possunt, keinen Heller unter zwölf Prozent herauskriegen, Cic. ad Att. 1, 12, 1; vgl. Sen. ep. 118, 2.

    II) prägn., mit besonderer Berücksichtigung des terminus a quo. A) v. einem Orte hervor-, her-, herbeibewegen, -bringen, AA) eig.: a) im allg.: limum e gurgite, aufwühlen, Ov.: u. so motum ex profundo mari, Curt. – m. vina Torquato consule pressa, (aus der Apotheke) herbeiholen, Ov.: ebenso testa moveri digna bono die, Hor. – b) als t. t. der Gartenbaukunst, wie ὁρμαν = treiben, surculus corticem movet, Colum. – gew. refl. se movere od. Passiv moveri medial = treiben, schießen, et gemma se et cortex naturaliter movet, Colum.: si gemmae se nondum moveant, Colum.: de palmite gemma movetur, Ov. – c) als t. t. der Opfersprache = obmovere, entgegen-, darbringen, Iovi fertum, Cato r. r. 134, 2. – d) als mediz. t. t., hervortreiben, acria lacrimas movent, Cels.: m. sudorem, Cels.: urinam, Cels.: alvum, Cato u. Cels. – Passiv medial, ex ore spumae moventur, Schaum tritt vor den Mund, Cels.

    BB) übtr., einen Zustand usw. gleichs. in Gang bringen, zur Erscheinung bringen, bewirken, daß etwas eintritt, vor sich geht usw., a) übh. Zustände aller Art erregen, erwecken, verursachen, erzeugen, pituitae cursus assiduos, Cels.: lacrimas, Quint.: risum, Cic.: alci risum, lacrimas, Sen.: fletum populo, Cic. – exspectationem de etc., Cic.: suspicionem, Cic.: misericordiam, Cic.: alci invidiam, Sen.: odia verbis, Hor.: discordias, Liv.: dissensionem, Suet.: societatem consilii publici, Liv. – b) einen Ggstd. der Verhandlung usw. in Gang-, in Anregung bringen, anregen, etwas zur Sprache bringen, consultationem, actionem, Liv.: dignam tractatu quaestionem, Tac.: historias, Hor.: iocum (launige Einfälle), Sall. – u. so als jurist. t. t., anstellen, vornehmen, controversiam nominis, Tac. dial. 25, od. controversiam de verbo, Cels. 3, 3. p. 78, 11 D.: controversiam alci movere, Iulian. dig. 37, 10, 4: quaestionem, accusationem, litem u. dgl., ICt. – c) eine Handlung anheben, anfangen, cantus, anheben, anstimmen, Verg.: novos ortus, v. der Aurora, Stat.: ego istaec moveo aut curo? ist es mein Werk? meine Sorge? Ter. Andr. 921. – bes. ein krieger. od. polit. Unternehmen anstiften, anfangen, unternehmen, bellum, Cic. u. Liv. (s. Fabri Liv. 23, 48, 6): bellum civile, Suet.: sediti onem, ICt.: u. so allg., ne quid ab tergo moveretur, Liv. u. Curt.: ut nihil usquam moveri viderunt, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 52, 4. Mützell Curt. 3, 1 [3], 21). – refl., iam undique pugna se moverat, war im Gange, Curt. 8, 14 (47), 6. – d) etw. an den Tag geben, zeigen, movisse numen deos, hätten ihre Macht geäußert, Liv. 1, 55, 3: so auch qui nimiae moverat artis opem, Ov. fast. 6, 760.

    B) von seinem Orte, von seinem Standpunkte, aus seiner Lage bewegen = weg-, fortbringen, weg-, fortschaffen, verrücken, verdrängen, entfernen, AA) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: lapidem hinc, Cod. Theod.: fundamenta loco, Cic.: thesaurum loco, ausgraben, ICt.: aedificia diductis angulis vidimus moveri (sich verschieben) iterumque componi, Sen. – refl., se loco movere non posse, v. Schiffen (bei Windstille), Caes. – bildl., move a te moram, geh ungesäumt ans Werk, Plaut. – β) leb. Objj.: deum loco, Cic.: armenta stabulis, Verg.: motis senibus et feminis, entfernt, Tac. – refl. se movere u. Passiv moveri medial = sich fortbewegen, sich wegbegeben, aufbrechen, abgehen, fortgehen, sich entfernen u. dgl., quid stas? age move te! manen? schieb dich! Nov. com. 92: se ex urbe, Nep.: se de Cumano, Cic.: se gremio alcis, Catull.: se humo, Ov.: se istinc, Cic., hinc, Ov. – absol., Aurora se movet u. Aurora movetur, bricht auf, Ov. – b) als t. t. der Geschäftsspr.: res, quae moveri possunt, die bewegliche Habe, Nep.: ebenso res moventes, Liv., Gell. u. ICt. – c) als mediz. t. t.: loco od. loco suo od. sedibus suis moveri, im Zshg. bl. moveri, aus seiner Lage weichen, verrenken, v. Knochen usw., Cels. – d) als milit. t. t.: α) m. signa, castra u. dgl. u. bl. movere od. moveri, mit den Feldzeichen, mit dem Lager, mit dem Zuge, mit den Truppen von irgendwo aufbrechen, ausrücken, abziehen, abmarschieren, weiterziehen, vorrücken, signa m., Liv. (übtr. v. Stiere, Verg.): signa e castris, Liv. – castra, Caes. u.a.: castra loco non m., Liv.: castra ex eo loco, Caes.: Arretium versus castra, Cic.: castra ad Euphratem, ad hostes, Curt. – agmen, Curt.: copias a Gaza, copias Babylonem, Curt. – exercitum ex hibernis, Curt. – u. so bl. movere (refl.), zB. iniussu movere non audere, Liv.: m. Canusio, Cic.: m. a Samo, Liv.: m. castris, ex stativis, Liv.: m. in Indiam, Curt. – u. moveri, zB. Agrippinam ingressus non ante motus est exinde, cum etc., Amm. 16, 3, 2: statuit nusquam interim extra confinia moveri Gallorum, Amm. 26, 5, 13. – β) refl. se movere od. Passiv moveri medial = sich bewegen, sich rühren, praecepit, ne se ex eo loco moverent, Liv.: nusquam te vestigio moveris, Liv.: nec vestigio quisquam movebatur, Liv. – e) als relig. t. t.: m. bidental, das Blitzmal verrücken u. so verletzen, Hor. de art. poët. 472; vgl. (poet.) Dianae non movenda numina, Dianas unverrückbare, unverletzliche Allgewalt, Hor. epod. 17, 3.

    BB) übtr., jmd. aus irgend einem Verhältnisse, Wirkungskreise usw. entfernen, verdrängen, verstoßen, stoßen, a) aus dem Hause, aus dem häuslichen Wirkungskreise, movetur civilis discidii specie, Tac. – od. aus der Heimat, mota loco sim, verbannt, Ov. – b) aus dem Besitztum, alqm ex agro, Cic.: alqm possessionibus, Cic. – c) aus seiner Stellung, als t. t. der Militär- u. der Fechterspr., hostem statu, Liv. 30, 18, 4: hostes gradu, Liv. 7, 8, 3: u. übtr., aus seiner Lage bringen, corpus statu, Cic.: corpus ex eo statu, Cels. – d) aus seinem Wirkungskreise, signiferum loco, absetzen, Caes. – alqm loco senatorio, Liv., od. ordine senatorio, Suet., u. im Zshg. bl. ordine, Plin. ep., jmd. aus dem Senate stoßen; u. dafür auch alqm de senatu, Cic. Clu. 122, gew. bl. senatu, Sall. u.a. – alqm tribu, aus der Tr. stoßen, Cic. u.a. – gregem loco, die Schauspieler von ihrem Platze (von der Bühne) verdrängen, Plaut.: veros heredes, verdrängen, Cic. – e) jmd. von einer Meinung usw. entfernen, abbringen, alqm de sententia, Liv.: alqm a vero, Sall. fr.: quosdam a perverso proposito nemo potest movere, Scrib. Larg. – dah. im Juristenlat., alqm, jmd. wankend-, irre machen, ICt.: me movet quod od. quia etc., ICt.

    C) = mutare, umwandeln, verwandeln, quorum forma semel mota est, Ov. met. 8, 729. – übtr., adeo nihil motum ex antiquo probabile est, so wenig Beifall findet irgend eine Umwandlung des Hergebrachten, Liv. 34, 54, 8: nullā tamen providentiā fatum imminens moveri potuit, Liv. 25, 16, 4. – / Infin. Präs. Akk. movĕre, Ven. Fort. carm. 7, 1, 1.

    lateinisch-deutsches > moveo

  • 18 abdo

    abdo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer hors de, placer à l’écart de, écarter, éloigner, reléguer. [st2]2 [-] dérober aux regards, dissimuler, cacher; recouvrir (pour cacher).    - abdere in + acc. ou in + abl. ou abl. seul.    - abdere in insulam, Tac.: reléguer dans une île.    - reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt, Caes. BG. 1, 12: les autres cherchèrent leur salut dans la fuite et se cachèrent dans les forêts voisines.    - se abdere in litteras, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude.    - se abdere in intimam Macedoniam: aller se cacher au fond de la Macédoine.    - penitus in Thraciam se abddidit, Nep.: il se retira au fond de la Thrace.    - abditi in tabernaculis suum fatum querebantur, Caes. BG. 1, 39: cachés dans leurs tentes, ils se plaignaient de leur sort.    - se abdere litteris, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude.    - abdere gladium sinu, Tac.: cacher une épée sous sa robe.    - quasdam corporis partes abdidit natura, Cic.: la nature a soustrait à la vue certaines parties du corps.    - hinc procul abde faces, Tibul.: éloigne d'ici les torches.    - pedestres copias ab eo loco abdere, Caes.: éloigner les troupes à pied de ce lieu.    - aliquid sub veste abditum habere, Liv. 1: avoir qqch de caché sous son vêtement.    - inter sarcinas abditi, Tac.: se tenant cachés au milieu des bagages.    - se abdere domum: aller se cacher dans sa maison.    - consulis corpus, quod militum pietas humi abdiderat, Flor.: le cadavre du consul, que la piété des soldats avait enterré.    - delphini abduntur tricenis diebus, Plin.: les dauphins disparaissent pendant trente jours.    - abdere stultitiam, Plaut.: dissimuler sa folie.    - avec datif - lateri capulo tenus abdere ensem, Virg. En. 2: enfoncer l'épée dans le flanc jusqu'à la garde.    - abditus carceri, Vell.: enfermé dans un cachot.    - pugnare cupiebant, sed retro revocanda et abdenda cupiditas erat, Liv. 2: ils désiraient combattre; mais il leur fallait réprimer et cacher ce désir.
    * * *
    abdo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. - [st2]1 [-] placer hors de, placer à l’écart de, écarter, éloigner, reléguer. [st2]2 [-] dérober aux regards, dissimuler, cacher; recouvrir (pour cacher).    - abdere in + acc. ou in + abl. ou abl. seul.    - abdere in insulam, Tac.: reléguer dans une île.    - reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt, Caes. BG. 1, 12: les autres cherchèrent leur salut dans la fuite et se cachèrent dans les forêts voisines.    - se abdere in litteras, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude.    - se abdere in intimam Macedoniam: aller se cacher au fond de la Macédoine.    - penitus in Thraciam se abddidit, Nep.: il se retira au fond de la Thrace.    - abditi in tabernaculis suum fatum querebantur, Caes. BG. 1, 39: cachés dans leurs tentes, ils se plaignaient de leur sort.    - se abdere litteris, Cic.: s’ensevelir dans l’étude, se plonger dans l'étude.    - abdere gladium sinu, Tac.: cacher une épée sous sa robe.    - quasdam corporis partes abdidit natura, Cic.: la nature a soustrait à la vue certaines parties du corps.    - hinc procul abde faces, Tibul.: éloigne d'ici les torches.    - pedestres copias ab eo loco abdere, Caes.: éloigner les troupes à pied de ce lieu.    - aliquid sub veste abditum habere, Liv. 1: avoir qqch de caché sous son vêtement.    - inter sarcinas abditi, Tac.: se tenant cachés au milieu des bagages.    - se abdere domum: aller se cacher dans sa maison.    - consulis corpus, quod militum pietas humi abdiderat, Flor.: le cadavre du consul, que la piété des soldats avait enterré.    - delphini abduntur tricenis diebus, Plin.: les dauphins disparaissent pendant trente jours.    - abdere stultitiam, Plaut.: dissimuler sa folie.    - avec datif - lateri capulo tenus abdere ensem, Virg. En. 2: enfoncer l'épée dans le flanc jusqu'à la garde.    - abditus carceri, Vell.: enfermé dans un cachot.    - pugnare cupiebant, sed retro revocanda et abdenda cupiditas erat, Liv. 2: ils désiraient combattre; mais il leur fallait réprimer et cacher ce désir.
    * * *
        Abdo, abdis, abdidi, abditum, pen. cor. abdere, Cacher, Musser, Absconser.
    \
        Abdere se rus, vel domum. Terent. Se retirer aux champs, ou en sa maison arriere des gens.
    \
        Ex conspectu heri sui se abdere. Plaut. Se cacher, et eviter la presence de son maistre.
    \
        Abdere se literis, et in literas. Cic. S'addonner du tout à l'estude. Se retirer du tout en quelque lieu secret pour estudier et eviter les empeschements d'estude.
    \
        Abdere aliquem in insulam aliquam. Tacit. Envoyer en exil.

    Dictionarium latinogallicum > abdo

  • 19 fatus

    [st1]1 [-] fātus, a, um: part. passé de for. [st1]2 [-] fātŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - parole, discours. - [abcl]b - Petr. (= fatum) oracle, prophétie.[/b]
    * * *
    [st1]1 [-] fātus, a, um: part. passé de for. [st1]2 [-] fātŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - parole, discours. - [abcl]b - Petr. (= fatum) oracle, prophétie.[/b]
    * * *
        Fatus, Aliud participium. Virgil. Qui a parlé.

    Dictionarium latinogallicum > fatus

  • 20 fio

    fīo, fĭĕri, factus sum (passif de facere)    - pass. arch. fitur, fiebantur Cat. d. Prisc. 8, 12; fatum est Liv. Andr. d. Non. 475, 17 II impér. fiere Aug. Ep. 82, 29, etc. ; fi Plaut. Curc. 87, Pers. 38 ; Hor. S. 2, 5, 38 ; fite Plaut. Curc. 89 ; 150 II inf. fiere Laev. d. Gell. 19, 7, 10.    - la conjugaison. [st1]1 [-] être fait, se produire, arriver.    - tantus clamor factus est, ut... Cic. Verr. 2, 47: de si grands cris s'élevèrent que...    - fit gemitus omnium, Cic. Verr. 5, 74: tout le monde gémit.    - terrae motus factus est, Cic. Div. 1, 101: il s'est produit un tremblement de terre.    - ignem (ex) lignis viridibus fieri jussit: il ordonna de faire un feu de bois vert.    - fit sermo inter eos: la conversation s’engage entre eux.    - fieri ab: provenir de. --- Lucr. 4, 542 ; Marc. Fam. 4, 11, 1.    - quid fiet telo ? Lucr. 1, 981: qu'arrivera-t-il du trait ?    - comiter a me fiet, Plaut. Rud. 286: il y aura de ma part un accueil affable.    - quid Tulliolā meā fiet? Cic. Fam. 14, 4, 3: quel sera le sort de ma chère Tullie?    - quid illo fiet? quid me? Cic. Att. 6, 1, 14: quel sera son sort? quel sera le mien?    - de fratre quid fiet? Ter. Ad. 996: que sera-t-il fait de mon frère?    - fiat: soit! très bien! d'accord, j'y consens.    - ut fit, Cic. Mil. 28: comme il arrive d'ordinaire.    - ut fieri solet ou ut fit plerumque: comme il arrive d'ordinaire.    - fieri non potuit aliter, Cic. Att. 6, 6, 3: il ne pouvait en être autrement.    - fides fit + prop. inf.: *la conviction est faite que* = on est sûr que, on croit que.    - fit ut + subj.: il arrive que.    - qui fit ut? comment se fait-il que?    - fieri potest ut + subj.: il peut arriver que.    - fieri non potest ut... non... Cic. Verr 2, 190: il ne peut pas se faire que ne... pas.    - fieri nullo pacto potest ut non dicas, Cic. Fin. 1, 27 il est absolument impossible de ne pas dire.    - fieri non potest quin dolorem capiamus: il nous est impossible de ne pas éprouver de la douleur.    - nec aliter fieri potest quam ut aut certum sit aut non sit, Quint. 3, 6, 34: il ne peut pas se produire autre chose que ceci: ou c'est certain ou ce ne l'est pas.    - mais id aliter fieri non potest quam ut... cedat, Liv. 37, 35, 10: cela ne peut se faire qu'à la condition qu'il s'éloigne...    - commode factum est quod primo de dolore disputavimus: il est heureux que nous ayons d'abord discuté sur la souffrance.    - eum fecisse aiunt, sibi quod faciendum fuit, Plaut. Poen. 5, 1, 23: il a fait, dit-on, ce qu'il devait faire (= il est mort). [st1]2 [-] se rencontrer, être.    - nihil te fieri posse jucundius, Cic. Q. 1, 1, 38: [on dit] que rien ne peut se rencontrer de plus agréable que toi. [st1]3 [-] devenir, être fait, être créé (élu).    - dii ex hominibus facti, Cic. Rep. 2, 18: d'hommes devenus dieux.    - quo tibi fieri tribuno ? Hor. S. 1, 6, 25: que t'a servi de devenir tribun ?    - absol. fieri, Sen. Ep. 118, 4: être élu.    - quae omnia dulciora fiunt moribus bonis, Cic. CM 65: tout cela s'adoucit par les bonnes moeurs.    - ampla domus dedecori domino fit si... Cic. Off. 1, 139: une vaste maison devient un déshonneur pour le maître, si...    - quodcumque sibi petat socius, id societatis fieri, Cic. Com. 56: [il pense] que tout ce qu'un associé réclame pour lui-même, devient propriété de l'association.    - avec gén. de prix fieri magni, Cic.: être estimé, être en grande considération. [st1]4 [-] être sacrifié.    - neque duobus nisi certis deis rite una hostia fieri, Liv. 27, 25, 9: [ils disaient] qu'il n'était pas permis par la religion d'offrir en sacrifice une seule victime à deux divinités à moins qu'elles n'eussent des attributions nettement définies.    - dis... lacte fit, non vino, Varr. d. Non. 167: à ces dieux on offre du lait, non du vin.    - ter tibi fit libo, ter, dea casta, mero, Tib. 3, 12, 14: voici une triple offrande de gâteau, chaste déesse [Junon], une triple offrande de vin pur.
    * * *
    fīo, fĭĕri, factus sum (passif de facere)    - pass. arch. fitur, fiebantur Cat. d. Prisc. 8, 12; fatum est Liv. Andr. d. Non. 475, 17 II impér. fiere Aug. Ep. 82, 29, etc. ; fi Plaut. Curc. 87, Pers. 38 ; Hor. S. 2, 5, 38 ; fite Plaut. Curc. 89 ; 150 II inf. fiere Laev. d. Gell. 19, 7, 10.    - la conjugaison. [st1]1 [-] être fait, se produire, arriver.    - tantus clamor factus est, ut... Cic. Verr. 2, 47: de si grands cris s'élevèrent que...    - fit gemitus omnium, Cic. Verr. 5, 74: tout le monde gémit.    - terrae motus factus est, Cic. Div. 1, 101: il s'est produit un tremblement de terre.    - ignem (ex) lignis viridibus fieri jussit: il ordonna de faire un feu de bois vert.    - fit sermo inter eos: la conversation s’engage entre eux.    - fieri ab: provenir de. --- Lucr. 4, 542 ; Marc. Fam. 4, 11, 1.    - quid fiet telo ? Lucr. 1, 981: qu'arrivera-t-il du trait ?    - comiter a me fiet, Plaut. Rud. 286: il y aura de ma part un accueil affable.    - quid Tulliolā meā fiet? Cic. Fam. 14, 4, 3: quel sera le sort de ma chère Tullie?    - quid illo fiet? quid me? Cic. Att. 6, 1, 14: quel sera son sort? quel sera le mien?    - de fratre quid fiet? Ter. Ad. 996: que sera-t-il fait de mon frère?    - fiat: soit! très bien! d'accord, j'y consens.    - ut fit, Cic. Mil. 28: comme il arrive d'ordinaire.    - ut fieri solet ou ut fit plerumque: comme il arrive d'ordinaire.    - fieri non potuit aliter, Cic. Att. 6, 6, 3: il ne pouvait en être autrement.    - fides fit + prop. inf.: *la conviction est faite que* = on est sûr que, on croit que.    - fit ut + subj.: il arrive que.    - qui fit ut? comment se fait-il que?    - fieri potest ut + subj.: il peut arriver que.    - fieri non potest ut... non... Cic. Verr 2, 190: il ne peut pas se faire que ne... pas.    - fieri nullo pacto potest ut non dicas, Cic. Fin. 1, 27 il est absolument impossible de ne pas dire.    - fieri non potest quin dolorem capiamus: il nous est impossible de ne pas éprouver de la douleur.    - nec aliter fieri potest quam ut aut certum sit aut non sit, Quint. 3, 6, 34: il ne peut pas se produire autre chose que ceci: ou c'est certain ou ce ne l'est pas.    - mais id aliter fieri non potest quam ut... cedat, Liv. 37, 35, 10: cela ne peut se faire qu'à la condition qu'il s'éloigne...    - commode factum est quod primo de dolore disputavimus: il est heureux que nous ayons d'abord discuté sur la souffrance.    - eum fecisse aiunt, sibi quod faciendum fuit, Plaut. Poen. 5, 1, 23: il a fait, dit-on, ce qu'il devait faire (= il est mort). [st1]2 [-] se rencontrer, être.    - nihil te fieri posse jucundius, Cic. Q. 1, 1, 38: [on dit] que rien ne peut se rencontrer de plus agréable que toi. [st1]3 [-] devenir, être fait, être créé (élu).    - dii ex hominibus facti, Cic. Rep. 2, 18: d'hommes devenus dieux.    - quo tibi fieri tribuno ? Hor. S. 1, 6, 25: que t'a servi de devenir tribun ?    - absol. fieri, Sen. Ep. 118, 4: être élu.    - quae omnia dulciora fiunt moribus bonis, Cic. CM 65: tout cela s'adoucit par les bonnes moeurs.    - ampla domus dedecori domino fit si... Cic. Off. 1, 139: une vaste maison devient un déshonneur pour le maître, si...    - quodcumque sibi petat socius, id societatis fieri, Cic. Com. 56: [il pense] que tout ce qu'un associé réclame pour lui-même, devient propriété de l'association.    - avec gén. de prix fieri magni, Cic.: être estimé, être en grande considération. [st1]4 [-] être sacrifié.    - neque duobus nisi certis deis rite una hostia fieri, Liv. 27, 25, 9: [ils disaient] qu'il n'était pas permis par la religion d'offrir en sacrifice une seule victime à deux divinités à moins qu'elles n'eussent des attributions nettement définies.    - dis... lacte fit, non vino, Varr. d. Non. 167: à ces dieux on offre du lait, non du vin.    - ter tibi fit libo, ter, dea casta, mero, Tib. 3, 12, 14: voici une triple offrande de gâteau, chaste déesse [Junon], une triple offrande de vin pur.
    * * *
        Fio, id est Efficior, Je suis faict, ou je devien. Passiuam enim verbi Facio significationem habet. Irregulariter autem fierem pro firem facit, et fieri pro firi. Praeteritum est factus sum vel fui. Praesens imperatiui capit a futuro optatiui, Fias, fiat: fiamus, fiatis, fiant: quia Fi non dicitur, et Fite rarissime legitur, vt apud Catonem: et Fitote in Amphitruone Plauti. Fiens et Fiendus barbara sunt. Veteres Fitur dixere, et facitur, paruifaciatur, facessetur, vt probat Priscianus: quae exoleuerunt. In reliquis Fio per quartam coniugatur.
    \
        - si quidem biduum: Verum ne fiant isti viginti dies. Terent. Qu'ils ne soyent faicts et tournez ou convertiz en vingt jours.
    \
        Fit absynthium in Arabia. Plaut. Croist en Arabie.
    \
        Fiet tibi acceptum. Plin. iunior. On le te comptera pour receu.
    \
        Fis anus. Horat. Tu deviens vieille.
    \
        Auarum fieri. Horat. Devenir avaritieux.
    \
        Viro fit causa, exigitur matrimonio. Plaut. Le mari ha cause.
    \
        Mane aliquid fiet sibi. Plaut. On apprestera quelque viande.
    \
        Quum vellet videri commodioris valetudinis factus. Quint. Estre allegé de sa maladie.
    \
        Ne quid detrimenti fiat, dabitur a me opera. Plancus ad Ciceronem. Qu'aucun dommage ne soit faict.
    \
        Quem tu aiebas esse diuitem factum. Plaut. Estre enrichi.
    \
        Nulla adeo ex re istuc fit, nisi ex nimio otio. Terent. Cela ne vient que de, etc.
    \
        Ex ea re quid fiat, vide. Terent. Regarde qu'il s'ensuit de cela.
    \
        Fient in illum exempla. Terent. Il sera puni griefvement, en sorte que les autres y prendront exemple.
    \
        Honorificentius fieri non potuit. Cic. On n'eut sceu faire plus honorablement.
    \
        Si ita factum esset, magno vsui causae nostrae fuisset. Cic. Si on eust ainsi faict, etc.
    \
        Fit liber. Plaut. Il est mis en liberté.
    \
        Fieri modum non video. Terent. Je ne voy point qu'on tienne mesure.
    \
        Mora fit per ianitorem. Horat. Quand le portier ne veult laisser entrer quelqu'un.
    \
        Fit obuiam casu ei multitudini C. Curio. Cic. Caius Curio d'adventure rencontre ceste troupe, ou route.
    \
        Fieri id non potest quin sentiant. Terent. Il ne se peult faire que, etc.
    \
        Quam tibi scribis a Bibulo fieri potestatem. Cic. Que Bibulus le te permet.
    \
        Sensu amisso fit idem quasi natus non esset omnino. Cic. C'est tout un comme si, etc.
    \
        Factus reus a populo. Plin. iunior. Qui a esté accusé, etc.
    \
        Vbi satias coepit fieri, commuto locum. Terent. Quand je commence à me fascher et ennuyer.
    \
        Vbi videbit tantos sibi sumptus domi quotidianos fieri. Terent. Qu'on luy despendera tant, Qu'on fera si grands despens.
    \
        Mihi quidem hercle non fit verisimile. Terent. Il ne me semble point vray semblable.
    \
        Ita fit verum illud quod initio dixi, Amicitiam nisi inter bonos esse non posse. Cic. Par ainsi est verifié ce que, etc.
    \
        Vt fit. Cic. Comme il advient communeement.
    \
        Fit, vt de eadem re saepe alius aliud decreuerit, aut iudicauerit. Author ad Herennium. Il advient aucunesfois.
    \
        Hoc nisi fit, puerum vt tu videas, nihil mouentur nuptiae. Terent. Si ne se faict que tu, etc.
    \
        Vostra hercle factum iniuria. Plaut. C'est vostre faulte.
    \
        Fieri, pen. cor. Cic. Estre estimé et prisé.
    \
        Illud fit saepe. Plaut. Cela advient, ou se fait souvent.
    \
        Mecum obsecro te. s. Fiat. Plaut. Ainsi soit faict, J'en suis content.

    Dictionarium latinogallicum > fio

См. также в других словарях:

  • fatum — fatum …   Dictionnaire des rimes

  • Fatum — Жанр Дум метал Годы с 1993 Страна …   Википедия

  • fatum — FÁTUM s.n. (livr.) Destin irevocabil, fatalitate, soartă. – cuv. lat. Trimis de RACAI, 21.11.2003. Sursa: DEX 98  FÁTUM s. v. destin, fatalitate, menire, noroc, predestinare, soartă, ursită, zodie. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime  …   Dicționar Român

  • fatum — [ fatɔm ] n. m. • 1584; mot lat. « chose dite, destin irrévocable, ce qui est écrit » ♦ Littér. Destin. ⇒ destinée, fatalité. ⇒FATUM, subst. masc. Destin irrévocable : • Ils avaient une pire croyance : ils ne doutaient pas que le Dieu tout… …   Encyclopédie Universelle

  • Fatum — Saltar a navegación, búsqueda Fatum es, en la mitología romana, la personificación del destino, equivalente a la «Ananke» o Moira de la mitología griega. Lengua y transmisión Etimológicamente, la palabra latina fatum, i significa oráculo,… …   Wikipedia Español

  • fatum — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. n V, lmM. fatumta, zwykle w lp {{/stl 8}}{{stl 7}} z góry zdeterminowana, nieunikniona konieczność; przeznaczenie, los, fatalność : {{/stl 7}}{{stl 10}}Groźne, złowrogie, nieodgadnione fatum. Ciąży na kimś lub na czymś… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Fatum — (lateinisch Schicksal) bezeichnet: Fatum g Moll, Sinfonische Dichtung von Pjotr Tschaikowski Fatum (Film), niederländischer Stummfilm von 1915 Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wo …   Deutsch Wikipedia

  • fatum — fátum m DEFINICIJA 1. sudba, sudbina, usud, kob 2. (Fatum) pov. mit. u rimskom narodnom vjerovanju personifikacija dobre i zle sreće 3. fil. shvaćanje da događaji i ljudsko djelovanje ovise o apsolutnom uzroku, usp. fatalizam ETIMOLOGIJA lat.… …   Hrvatski jezični portal

  • FATUM —         (лат.) судьба, рок. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983. FATUM …   Философская энциклопедия

  • Fatum — Fatum. Das mächtige Geschick, eine furchtbare Gottheit, die Tochter der alten chaotischen Nacht, älter und mächtiger als alle Götter. Dem unabwendbar waltenden Schicksal waren auch die Unsterblichen unterworfen; unabänderlich waren seine… …   Damen Conversations Lexikon

  • Fatum — Fatum,das:⇨Schicksal(1) Fatum→Schicksal …   Das Wörterbuch der Synonyme

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»